|
|
|
Yazar
|
:
İsmail SARITEKE
|
|
|
Türü |
:
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
45
|
|
Sayfa |
:
868-878
|
|
DOI Number: |
:
|
| Cite : |
İsmail SARITEKE , (2019). OSMANLI DEVLETİ’NDE SİGORTA HUKUKUNUN GELİŞMESİ. Route Education and Social Science Journal , 45, p. 868-878. Doi: 10.17121/ressjournal.2517.
|
|
982 737
|
Özet
Özet
Sigorta sözleşmesi, önceden ödenen bir prim karşılığında, bir kimsenin ya da bir şeyin herhangi bir yönden ilerde karşılaşabileceği zararı gidermek için yapılan sözleşmedir. İnsanoğlu tarih boyunca kendisini müstakbel kazalardan korumaya çalışmıştır. Bu sebeple sosyal yardımlaşmadan başlayan süreç sonucunda özel sigortaya kadar varmıştır. Ticaretin gelişmesi ile birlikte süreç hızlanmış ve deniz kazalarına ilişkin ilk sigorta türevleri ortaya çıkmıştır. Deniz sigortacılığını hayat ve yangın sigortaları izlemiştir. Osmanlı Devleti’nde sigorta benzeri kuruluşlar varolmuştur. Ahilik ve derbendlik gibi kavramlar yolcuları veya üyeleri rizikolardan korumak amacıyla faaliyet göstermişlerdir. Ancak özellikle de gayrimüslim vatandaşların talebi üzerine 19. yüzyıldan itibaren modern anlamda sigortacılık faaliyetleri görülmeye başlanmıştır. Avrupa’da da olduğu gibi Osmanlı Devleti’nde de görülen ilk sigorta deniz taşımacılığı sigortası olmuştur. Deniz sigortacılığı ile ilgili verilmiş olan fetvalar bu sigorta türünün genelde gayrimüslim tebaa tarafından tercih edilmesi sonucunu doğurmuştur. 1870 Büyük Beyoğlu yangınından sonra yangın sigortası da yaygınlaşmıştır. Şeyhülismanın yangın sigortasına cevaz vermesi, bu sigorta türünün yaygınlaşmasında önemli bir etken olmuştur. Hayat sigortası için tam tersi bi kanıya varmak mümkündür. Hayat sigortasına fukahâ tarafından cevaz verilmemiştir.
Osmanlı Devleti’nde sigortacılığın gelişmesi, devletin nispeten zayıf olduğu bir döneme denk gelmektedir. Özellikle yabancı sermaye elinde şekillenen sigortacılık faaliyetleri uzun süre denetimden uzak kalmıştır. 1850 tarihinde Kanunname-i Ticaret yürürlüğe girmiş akabinde ise 1863 tarihli Kanunname-i Hümayun-ı Ticaret-i Bahriye yürürlüğe girmiş ve düzenlemenin 11. faslı deniz kazalarına ve bunlara karşı yapılacak deniz sigortalarına ayrılmıştır. Sigorta şirketlerinin denetimine ilişkin ilk kanun olan, 1914 tarihli Ecnebi Anonim Sermayesi ve Eshama Münkasim Şirketler ile Ecnebi Sigorta Şirketleri Hakkında Kanunu-ı Muvakkat yürürlüğe girmiştir.
Bu çalışmada sigortanın gelişimi ve Osmanlı hukukuna girişi ele alınacaktır. Bu inceleme yapılırken sigorta kavramının Osmanlı Devleti’ne geç girme ve gelişememe sebepleri irdelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Sigorta Hukuku, Deniz Ticareti, Hayat Sigortası, Yangın Sigortası, Osmanlı Devleti
Abstract
An insurance contract, a prepaid premium contract, a person's or a person's ability to recover from any direction in the future is done in order to eliminate the damage. For this reason, it has reached to private insurance during the process of social assistance. With the development of trade, the process accelerated and the first insurance derivatives for marine accidents emerged. Life insurance and fire insurance were followed by marine insurance. Uninsured organizations existed in the Ottoman Empire. Concepts such as “ahilik” and “derbendlik” have been protecting the passengers or members from the risks. However, starting from the 19th century, the insurance sector, which was modern, began to be seen as focused. As in Europe, the first insurance of the Ottoman Empire was marine transportation insurance. Fatwas related to marine insurance resulted in most of this type of insurance being preferred by non-Muslim subjects. Fire insurance became widespread after the 1870 Grand Beyoğlu fire. The sheikh's appeal to fire insurance is an important factor in the spread of this type of insurance. It is possible to reach the opposite conclusion for life insurance. Life insurance is granted by fukahâ.
The development of insurance in the Ottoman Empire coincided with a period when the state was relatively weak. In particular, the insurance activities, which were formed in the hands of foreign capital, remained out of control for a long time. Kanunname-i Ticaret entered into force in 1850 and then the Kanunname-i Hümayun-ı Ticaret-i Bahriye dated 1863 entered into force and was allocated to the 11th chapter of marine accidents and marine insurance to be made against them. The first law on the auditing of insurance companies, dated 1914, the Ecnebi Anonim Sermayesi ve Eshama Münkasim Şirketler ile Ecnebi Sigorta Şirketleri Hakkında Kanunu-ı Muvakkat, entered into force.
In this study, the development of insurance and its introduction to Ottoman law will be discussed. In this study, the reasons of the concept of insurance entering the Ottoman Empire late and failing to develop will be examined.
Keywords
Insurance Law, Sea Trade, Life Insurance, Fire Insurance, Ottoman Empire
