Özet
KIRSAL MİMARİNİN KÜLTÜREL-İŞLEVSEL YİTİM SÜRECİNE İLİŞKİN NOTLAR: KADIKUYUSU KÖYÜ ÖRNEĞİ
Yerel mimarinin biçimini, yapının inşa edildiği döneme ait teknolojik özellikler, coğrafi konumuna bağlı olarak iklimsel özellikler, ekonomik faaliyetler, kültürel-mekânsal davranışlar gibi sosyo-ekonomik/kültürel verilerin bütünü oluşturur. Bu sebeple yapı sanatının temelini oluşturan konutlar, yerel bilgilerin okunabileceği, fiziksel ihtiyaçlara en açık ve pratik cevabın bulunabileceği birer kültür mirası olarak görülebilir. Yerel olanın değerini ortaya koymaya yönelik yapılan bu çalışmada örnek bölge olarak, yıkılmakta olan özgün konut mimarisi ile Eskişehir’in Çifteler ilçesine bağlı Kadıkuyusu Köyü seçilmiştir. Özellikle son 30 yıl içerisinde göç olgusu sebebiyle büyük bir yitim sürecine girmiş olan köye ait birçok konut yapısı fotoğraflarla belgelenmiş, seçilen iki konut üzerinden ise mekân kurguları incelenmiştir. Bu konutlardan ilki Can Ailesi’ne ait terkedilmiş bir konut iken diğeri Topkaya Ailesi’ne ait halen kullanılmakta olan bir konuttur. Bu yapıların inşa sürecine mülk sahiplerinin doğrudan dahil olduğu saptanmış, bu kişiler ile yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler, yapılan literatür araştırmaları ile desteklenerek açıklanmıştır. Sosyo-kültürel yaşamın kanıtları niteliğindeki, tescil edilmeyen ve yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalmış yapı örneklerini irdelemek, koruma-onarım kapsamında değerlendirilmeleri için farkındalık yaratmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Yapı sanatı, konut, koruma, yerel, kültür.
