Özet
TEVESSÜL VE DİVAN ŞİİRİNDE İŞLENİŞ BİÇİMLERİ ÜZERİNE
İslam dininde kulun arzu ve isteklerini, şikâyetlerini sonsuz güç sahibi olan Allah Teâlâ’ya samimi ve mütevazı bir kalp ile arz etmesi olarak tanımlanan dua, İslam kaynaklarından beslenen divan şairleri tarafından da özellikle kasidelerin son kısmı olmak üzere şiirlerde çok fazla kullanılmıştır. Divan şairleri ettikleri bu duaların bir kısmında da dilek ve temennilerinin Cenabı Hak tarafından cevap bulması için bazı kişileri ve unsurları dualarında referans niyetine vesile kılmışlar. Tevessül, yakınlaşma bir şey aracılığıyla isteğine kavuşma anlamına gelmektedir. Büyük din âlimleri tarafından tartışma konusu olan dualarda tevessül, divan şiirinde birçok şairin şiirlerinde yer verdikleri bir durumdur. Şairler, duaların kabul olması adına başta Allah (cc.) yüce zatı olmak üzere birçok din büyüğü, kutsal mekânlar ve şairin kendince önemli gördüğü diğer unsurlar hürmetine dua ve niyazda bulunmuşlar. Geniş bir muhteva mecrası bulunan Divan şiiri, tevessül konusunda da birçok mazmun ve mefhuma yer vermiştir. Divan şiirlerinde yer alan dualarda ahiret korkusu söz konusu olduğunda veya genel olarak edilen dualarda Allah’ın (cc.) zatı, Hz. Muhammed’in (sav.) nuru vesile kılınmıştır. Yine şairin içinde bulunduğu olumsuz durumdan kurtulması ya da arzu ettikleri şeylerin karşılık bulması adına kutsal gördükleri varlıklar dualarda tevessül olarak kullanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Dua, Tevessül, Vesile, Divan şiiri
