Özet
ALİ ŞİR NEVÂYÎ’NİN ESERLERİNDEKİ MÜZİK TERİMLERİ BAĞLAMINDA TİMURLULARDA MÜZİK
Timurlular devri, özellikle Hüseyin Baykara dönemi kültür ve sanatın zirveye ulaştığı, her türlü sanatçının, alimlerin, şairlerin himaye edildiği ve kültürel etkinliklerin desteklendiği bir dönemdir. Baykara’nın yakın dostu Ali Şir Nevâyî’nin ise bu konuda eşsiz bir yetkiye sahip olduğu, Herat’ın kültür ve sanat hayatının her yönünü desteklediği bilinmektedir. Aynı zamanda Nevâyî, yaşadığı dönemin her yönünü eserlerine ustalıkla işleyen bir şairdir ve müzik konusu da bunlardan biridir. Nevâyî’nin eserlerinde görülen makam, şarkı, türkü, çalgı ve sanatçı adları Timurlular döneminde müziğin ne kadar geliştiği, müziğin neye dayandığı, ne tür çalgıların kullanıldığı, ne tür sanatçıların sanatlarını icra ettiği ilgili bilgiler verebilmektedir. Bu çalışmada Nevâyî’nin eserlerine yansıyan Timurlular dönemine ait makam, oyun, şarkı, türkü, ezgi, sanatçı ve çalgılarla ile ilgili sözcükler üzerinde durulmuştur. Eserlerde tespit edilen sözcükler ‘Müzik, Müzik makamları, Oyun ve danslar, Şarkı ve türküler, Ezgi ve nağmeler, Sanatçılar, Çalgılar, Müzik eylemleri’ başlıkları altında incelenmiş ve sözcüklerin geçtiği beyit örnekleri açıklanmıştır. Çalışmanın sonucunda sözcükler aracılığıyla Timurlularda müzik kültürünün tespiti amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Nevâyî, müzik terimleri, Timurlular, sanat.
