Özet
YAYGIN VE YOĞUN MARJLARIN TOPLAM İHRACATLA İLİŞKİSİ: TÜRKİYE DENEYİMİ
Küreselleşme kavramının kapsam ve süreç açısından tartışılmaya başlandığı günümüzde ülkeler, uluslararası alanda etkinliklerini arttırmak ve gelecekle ilgili beklentilerini karşılamak adına sosyopolitik ve ekonomik anlamda stratejiler uygulamaktadırlar. Ekonomik açıdan uygulanan strateji ve politikalar incelendiğinde ülkelerin özellikle son yıllarda daha korumacı politikalara yöneldiği ve ihracata dayalı büyüme stratejisini yeniden gündeme geldiği görülmektedir. Bu durumda ihracat ürün çeşitlendirmesi ve bunun belirleyicileri olarak yaygın (ihracat sepetine yeni ürünlerin eklenmesi) ve yoğun (ihracat sepetindeki ürünlerin payının arttırılması) marjları içeren çalışmaları tetiklemektedir.
Çalışma kapsamında yaygın ve yoğun marjlardaki gelişmelerin toplam ihracat üzerindeki etkisi Maki (2012) yapısal kırılmalı eşbütünleşme testi ve Toda-Yamamoto (1995) ve Hacker-Hatemi J (2006) tarafından geliştirilen Toda-Yamamoto Bootstrap nedensellik testleriyle incelenmektedir. 1962-2014 yıllarını kapsayan veriler üzerinden yapılan eşbütünleşme analizi sonuçlarına göre; değişkenler yapısal kırılmalarla birlikte anlamlı eşbütünleşik ilişkidedir. Nedensellik ilişkileri incelendiğinde ise yaygın marj ile toplam ihracat arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi bulunurken, toplam ihracattan yoğun marja doğru sadece tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Yaygın ve yoğun marjlar arasında ise anlamlı bir nedensellik ilişkisine ulaşılamamıştır.
Anahtar Kelimeler
İhracat Performansı, Yoğun Marj, Yaygın Marj
